| بررسی آزمایشگاهی تأثیر زبری بستر به شکل تلماسه بر مشخصات پرش هیدرولیکی |
| کد مقاله : 1099-IHA |
| نویسندگان |
|
علی زمانی نیا *1، محمود شفاعی بجستان2، محمد بهرامی یار احمدی2 1دانشجوی دانشگاه شهید چمران اهواز 2دانشکده مهندسی آب و محیط زیست دانشگاه شهید چمران |
| چکیده مقاله |
| یکی از روش‌های استهلاک انرژی جریان در پایین دست انواع شیب شکن‌ها و سدهای اصلاحی و انحرافی، استفاده از حوضچه آرامش و ایجاد پرش هیدرولیکی درون آن می‌باشد. در رودخانه‌هایی که بار بستر رسوبی زیادی دارند، پرشدن رسوب مابین زبری‌ها و آستانه انتهایی حوضچه آرامش بسیار محتمل می‌باشد که این امر موجب کاهش راندمان زبری‌ها و آستانه انتهایی و در نتیجه ایجاد آبشستگی در پایین دست حوضچه آرامش می‌شود. بررسی مورفولوژی رودخانه‌های آبرفتی حاوی بار بستر نشان داده که در اثر حرکت ذرات رسوبی در بستر، ناهمواریهای مثلثی شکلی در بستر رودخانه ایجاد می‌شود که به آن تلماسه گویند. این تلماسه‌ها باعث افزایش زبری و مقاومت جریان می-شوند. لذا در تحقیق حاضر از زبری‌هایی به شکل تلماسه در پایین دست سرریز اوجی با هدف افزایش میزان استهلاک انرژی جنبشی جریان و کاهش طول پرش هیدرولیکی استفاده شده است. در این تحقیق از آرایش فرم تلماسه و آرایش بستر صاف (بدون زبری) به ازای اعداد فرود 86/6 الی 42/10 استفاده شده است. نتایج نشان داد که نسبت اعماق مزدوج پرش (Y2/Y1)، طول نسبی پرش هیدرولیکی (Lj/Y1) و طول نسبی غلتاب پرش (Lr/Y1) در بسترهای پوشیده از تلماسه کوچکتر از بستر صاف می‌باشد. محاسبات نشان داد که مقدار Y2/Y1، Lj/Y1 و Lr/Y1 در فرم تلماسه بطور متوسط بترتیب08/11، 28/29، 86/20 درصد کمتر از بستر صاف می‌باشد. |
| کلیدواژه ها |
| پرش هیدرولیکی، حوضچه آرامش، زبری بستر، فرم تلماسه، استهلاک انرژی جنبشی |
| وضعیت: پذیرفته شده |