| مطالعه آزمایشگاهی اثر تغییر طول سازه های آبشکن بر کاهش تغییرات موفولوژیکی رودخانه های پیچانرودی |
| کد مقاله : 1190-IHA |
| نویسندگان |
|
محمد رستمی * پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری |
| چکیده مقاله |
| کناره های رودخانه اغلب در معرض فرسایش و تخریب قرار دارند. از اثرات نامطلوب این فرسایش می توان به افزایش کدورت رسوب جریان و تخریب اراضی حاشیه رودخانه ها اشاره نمود. در رودخانه‌های پیچانرودی به دلیل تعدد خمها، پتانسیل فرسایندگی جریان از قوسی به قوس دیگر تشدید می‌شود و عدم توجه به آن و عدم حفاظت اصولی از آنها موجب حرکت طولی و جانبی خمها می‌گردد. شناخت الگوی جریان در اینگونه بازه‌ها، نقش مهمی در انتخاب روش و نوع سازه کنترل کننده جابجایی خمها ایفا می‌نماید. یکی از سازه‌های متداول مورد استفاده در روش غیر‌مستقیم کنترل فرسایش کناره رودخانه‌ها آبشکنها می‌باشند. در واقع حضور آبشکنها موجب اصلاح شرایط هیدرولیکی جریان و همچنین کاهش قدرت فرسایشی جریان در فاصله دو آبشکن می‌شود که در نهایت زمینه رسوبگذاری و تثبیت سواحل رودخانه را بوجود می‌آورد. در این پژوهش با ساخت یک کانال آزمایشگاهی پیچانرودی با سه قوس متوالی و استفاده از پنج آبشکن نفوذناپذیر T شکل متوالی، نسبت به ارزیابی تاثیر آنها بر کنترل جایجایی کناره فرسایش‌پذیر اقدام گردید. پارامترهای مورد ارزیابی در این مطالعه طول آبشکنها و عدد فرود جریان انتخاب گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که با افزایش طول آبشکنها، میزان جابجایی عقب نشینی کناره کاهش می یابد. به طوری‌که برای آبشکن با طول نسبی 15/0، 2/0 و 25/0 عرض متوسط کانال به ترتیب حدود 7/31، 4/35 و 0/58 درصد میانگین عقب نشینی کناره نسبت به حالت بدون آبشکن کاهش یافته است. در نهایت رابطه ای بین مشخصات هندسی کانال و آبشکنها و همچنین عدد فرود جریان استخراج گردید. |
| کلیدواژه ها |
| رودخانه پیچانرودی، آبشکن نفوذناپذیر T شکل متوالی، طول آبشکن، جابجایی کناره |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |